Eyvah! Çocuğum Parmağını Emiyor

Çocuğumun parmak emme alışkanlığı var. Neler yapabilirim?

Normal çocuklarda herhangi bir psiko-patolojik etken olmaksızın 3-4 yaşlarına kadar görülen bir olgudur. Bebeklerin çoğu başparmaklarını ya da diğer parmaklarını emerler. Zararsız bir davranış olan parmak emmeye hemen hemen bebeklerin tümünde rastlamak mümkündür. Doğumu takiben ilk 3-4 ayda normal olarak bir çocuğun yeme ve içmesi için tek yol emmedir. Birinci yılın sonuna kadar emme esas yol olarak kalır. Çocukların bu faaliyetten belli bir şekilde ve derecede zevk aldıkları görülür. Emme refleksinin sıklığı çocuğa göre değişir. Çocukların parmakları emmelerinin altında mutlaka psikolojik bir problem aranmamalıdır. Çocuklar bu davranışı diş çıkarırken, uykuya dalarken ya da yeni bir kardeşi olduğu zaman yapabilirler.

Parmak emme ana rahminde öğreniliyor

Yeni doğan bebekler, parmak emmeyi daha anne rahminde öğrenir. Doğuştan sahip oldukları en güçlü reflekslerden biri parmak emmedir. Bazı bebekler yeni dişlerin çıkması nedeniyle bazıları da zorlukla karşılaştıklarında utanma ve sıkılma belirtisi olarak parmaklarını emerler. İlk bir yaş içinde bebeklik döneminde çocuk doğal olarak parmak emebilir. Daha çok başparmağını hatta bazen ayak parmağını bile emebilir. Bu davranışın, çevreyi tanıma ve keşfetme ihtiyacından doğduğu kabul edilebilir. Parmak emmenin temelinde anne-çocuk ilişkisindeki yetersizlik ve çocukta güven duygusunun yeterince gelişmemiş olduğuna ilişkin görüşler vardır. Ayrıca parmak emmenin uykuyla sıkı bir ilgisi vardır. Birçok çocuk parmaklarını uykulu oldukları ve uykuya daldıkları zaman emerler. 2 yaşındaki çocukların bir kısmı uykuya dalarken parmaklarını ağızlarına almak için direnirler. 3 yaşında bu alışkanlık uyku sırasında kendiliğinden kaybolabilir.

• Ani bir korku, anne babanın ayrılması ve ölüm gibi olaylar,
• Ailedeki huzursuzluk sonucu çocuğa yeterli ilgi gösterilmemesi,
• Çocuğun yeni bir kardeşin doğmasıyla ilgi çekmeye çalışması,
• Uzun süreli ayrılıklar nedeniyle kendisinin artık sevilmediği duygusu,
• Bebeklik döneminde memeden erken kesilme, biberon ve yalancı meme kullanmama sonucu emme

güdüsünün yeterince tatmin olmaması.

Anne-babaların parmak emen çocuklarına verdikleri tepkiler ve vazgeçirme yöntemleri farklıdır.

Bilinçsiz anne babaların verdikleri tepkiler şunlardır;

Bağırmak, azarlamak, tehdit etmek, ceza vermek, küçük düşürmek, çocuğun ellerine biber sürmek, parmağını emmeyen diğer çocuklarla kıyaslamak, sık sık ‘ellerini çek ağzından’ gibi uyarılarda bulunmak, çocuğun elleri bağlamak.

Parmak Emme Alışkanlığı Karşısında Anne Babanın Yaklaşımı Ne olmalı?

Olayı telaşa kapılmadan sabırla karşılamak ve sürekli ilgilenmekten kaçınarak, çocuğa bu alışkanlığın bebekçe bir davranış olduğunu, başkalarını gözüne hoş görünmeyeceğini basit bir dille anlatmaktır. Okul yaşında parmağını emen çocuk, öğretmenin uyarısı, anne babasının eleştirisi, hatta arkadaşlarını alaylarını karşın bu alışkanlığını sürdürür. Bu durumda çocuğa yapılan olumlu tavsiye ve açıklamalarla psikolojik açıdan uyumunun sağlanması, sorunun ortadan kalkmasına neden olabilir. Burada önemli olan, bir gerileme belirtisi sayılan bu alışkanlığı oluşturan etkenlerin ana baba tarafından keşfedilerek ortadan kaldırılmasıdır. Alt ıslatma benzerliği nedeniyle parmak emme de yaşla azalır. Okul öncesi dönemindeki parmak emme ya da alt ıslatma durumunda gereksiz telaş yerine, olayın temelinde anne babanın da etkisi bulunduğu düşünülerek uzmanlarca sabırlı ve sürekli bazı eğitimsel önlemler uygulanmalıdır.

Anne ve baba bu durum karşısında neler yapabilir?

Anne babalar, çocukları parmak emme davranışı geliştirdiğinde bunun nedenini araştırmalıdır. Gerekli görürlerse bir uzman psikologa başvurmalıdırlar. Çocuğun parmak emmesine neden olan olay bulunduğu zaman çözümü ardından gelecektir. Daha çok ilgi, iletişim ve daha çok sevgi, koşulları çocuk için daha uygun konuma getirir.

Bu alışkanlık çocuğa rahatlama ve güven sağladığı için başlangıçta anne babalar parmak emmeyi görmezden gelmeli ve çocuğun kendiliğinden bırakmasını beklemelidir. Parmak emmeden vazgeçirme çalışmaları, çocuk tarafından 3 yaşına kadar dirençle karşılanır. 18.ayda yoğunlaşan parmak emmenin 4 yaşına doğru kaybolması beklenir. Beklemek anne baba için zor bir durum olabilir. Ancak bu dönemde baskılı ve ısrarcı olarak çocuğun ilgisini bu konuya odaklamak, davranışın pekişmesine neden olabilir. Çünkü çocuğu alışkanlığından vazgeçmesi için zorlamak ve inatlaşmak, negatif enerjiyle dolu bir kısır döngüyü de başlatmış olur. Bunun her iki tarafa da faydası olmaz. Alt ıslatmada olduğu gibi parmak emme de yaşla birlikte azalır. Bu nedenle ilk çocukluk döneminde müdahaleden kaçınılmalıdır. Ailenin çocuğun parmak emme davranışını evde sürekli konuşarak gergin bir havaya neden olması, çocukta bu davranışın yok olmasını engellemediği gibi çocukta tik, tırnak yeme, kekemelik gibi sorunların da ortaya çıkmasına neden olabilir. Çocuğu, okul çağına gelmesine rağmen parmağını emdiği için suçlamak ve cezalandırmak çocuğun kendine güvenini azaltabilir. Bu yüzden aile çocuğu suçluluk duygusuna itmeden, gerekli açıklamaları yaparak, onu rahatlatmalıdır. Çocuk alışkanlıktan vazgeçmeye hazır bir duruma geldiğinde ona yardımcı olmaya hazır olunmalıdır. Doğum günleri ya da yıllık değişimleri gösteren diğer günler, çocuğunuzla onun alışkanlıklarını konuşabileceğiniz dönemlerdir. Bu konuşmalar sırasında alışkanlıktan ne zaman vazgeçeceğine karar verme hakkını çocuğa bırakarak, tutmak istemeyeceği sözler verdirmeye çalışmamak gerekir. Çocuk yaşı nedeniyle sözlü açıklamaları anlayamıyor ya da anlasa da davranışa devam ediyorsa, parmağını emdiğinde dikkati başka şeylere çekilerek, unutturmaya çalışılabilir. Çözüm yoluna giderken sadece annenin çabası yeterli olmaz. Çünkü çocuğun dünyasında anne baba bir bütündür. Yalnızca birinin ilgisi, şefkati ve sevgisi, çocuğu doyurmaz. Çocuğun gelişimiyle ilgili babanın da sorumluluk alması gerekir. Uykuya geçerken parmak emiyorsa uyuduktan sonra eli ağzından çekilebilir. Çünkü çocuğun parmağını emerek uyumaya devam etmesi,   alışkanlığın yerleşmesini kolaylaştırır.